Bou até la fin de l mundo por un berso
Hai quien lhebante la bandeira de l poeta de que mais gusta, mas tengo de bos cunfessar que nun sou muito para poetas. Mais mais me gústam ls poemas, i un berso solo serie capaç de me fazer ir até la fin de l mundo. Até mais digo, nien sei cumo ye possible algien tener un poeta preferido, essa carga cultural monogámica que, se nun fur bien adomada, ye capaç de mos afogar ou fazer quedar cul cachaço de las eideias ou de l sentir todo trocido para un solo lhado, i esso ye cousa que duol mais que you sei alhá.
Cumo tal, bamos a manginar que you dezie Houmero: i quien fui esse tiu, se até dízen que nien sequiera eisistiu? Yá la Oudisseia, seia quien fur que screbiu aquel hino al houmano pelegrinar, ye cama adonde se me drume l suonho, fogueira que me calece ls frius, aguelhon que me sperta de la morrinha que pinga de l mesmar de ls dies de cinza, mapa que me diç que la Ítaca que busco talbeç seia l sítio de adonde nunca cheguei a salir. Mas quien diç Houmero poderie dezir Hourácio, esse que, nua tierra de scrabos, de delor, de fame i de sufrimiento, tenie la suorte de poder dezir, carpe diem, arrolhado ne l brício adonde Mecenas le criou i mantenie un mundo guapo fuora de l mundo. Para que quiero you saber de Hourácio? se me bóndan tantos sous bersos cumo aquel “… non tamen irritum, / quodcumque retro est, efficiet neque / diffinget infectumque reddet / quod fugiens semel hora uexit.” [“… nunca quedará sien efeito/ l que passou, nien demudará / ou se çfazerá an nada / l que ua beç an hora passageira fiç” (Odes, Livro III, XXIX)], hino a la denidade de la bida, al dezir que cada pessona cunta i demuda l mundo, seia eilha quien fur, quérgan ls diuses ou nó. Que dezirei de Safo, essa de l amor ancerrado an sue ilha Lesbos, ou de Sófocles i de sues Antígona(s) sculpidas cul cinzel de la lhibardade i de l sentido ético, ou esse Oubídio cun sous amores i a amporcar las fries augas de l mar de l Punto cun sous lhamentos de eisilado pula proua ambejosa de ls pequeinhos tiranos? Ai! ye tan lhargo l tiempo antigo de l pelegrinar houmano i son pequeinhas Roma(s) i la Grécia(s) ou Eigito(s) para ancerrar Píndaros i Catulos, Bergildos i Lucrécios, ou até Salomones cun sous cantares, i nomes de poetas sien fin que quedórun solo cumo furmiento, mas nanhue fuolha guardou i sous cantos de ampeço i fin de l mundo cun Guilgamesh(es), Pormeteu(s) i lhibros eigípcios de ls muortos ou chinos, i andianos, i africanos, i amaricanos, you sei alhá quantos granicos de ouásis se fúrun arramando por este nuosso zerto sien fin.
Hai quien guste de quedar an pie la puorta, nun mesmar de curral de adonde pouco mais se bei do que paredes, assi i todo acompanhando las zgrácias i abinturas dun Camões, a stender le l chapeu de l poema a la smola de l rei, ou spreitando Pessoa(s) nas antrelhinhas dua cuntablidade comercial de tédio i lhargas nuites de soledade nua Lisboua saturna, ou esse Drummond d’Andrade que inda hoije há de star specado ne l caminho a spera que le sáquen dalhá ua piedra que até podie inda serbir para fazer parede, i tantos, tantos outros cumo eilhes, talbeç cun melhor bida cumo cidadanos de l mundo i de l sou tiempo, que tamien an poemas s’acendírun a alhumbrar nuites sien fin, a çclarar amores sien tiempo, a preguntar delores i amores, combates i glórias ou solo passageiros dies que, passando, mos pássan. Quaije todos eilhes, ls de ls poemas grandes, fúrun pequeinhos de mais para sous bersos, de bida cun cinza a mais pa la lhuç que de ls poemas salta: porque habie de, antoce, scolher un deilhes, se me deixórun yá sou grano poético acribado de las rabeiras de ls dies, i de l lhodo de l tiempo?
I ben mos siempre aqueilha cantiga de qual fui l mais grande de todos, an todos ls tiempos, an todos ls géneros, an todas las lhénguas, aqueilhes que ganhórun l statuto de diuses nesse oulimpo de que mos sonhamos andinos, mas que muitos capazes fúrun de alhá chegar: un Dante i sous einfiernos, un Petrarca cun sues Lauras, un Shakespeare cun sous Outelos que, mintirosos, sónhan ser ou nun ser, squecendo se que solo puoden ser i nun ser al mesmo tiempo, Ronsard, l de las rosas, Baudelaire, cun sou spleen i sues maldosas froles, Vitor Hugo amperador de sue ilha ne l Canal de la Mancha a mirar pula jinela ls diabros de Napoleon III, Hölderlin perdido an sue clara boubice i sou rilhafoles i Rilke an sous castielhos que nunca fúrun del, Calderon cun sue frauga de suonhos que amadúran na arble de la bida, un Puckin i sous mujiques, i tantos tantos outros, que son poucas las lhinhas para cabéren eiqui, i mos tráien sou tiempo, sue lhéngua que l mais las bezes nien sequiera chegamos a coincer l arrolhar de sous sonidos, tantos que qualquiera scuolha ye sempre ua demustraçon de pequenheç, de eignorança, de poner un einadmissible punta an nuossa busca i scuolha sien paraije. Para quei tantos nomes, sierras de que decorábamos ls nomes na quarta classe i que nunca alhá poniemos ls pies para sorber sues nubrinas, admirar sous balhes, chubir sous carreirones i çcansar a la selombra de sues arbles, adonde siempre ganados fúrun pacendo tiempo i yerba, bida i muorte, pástios de lhembráncias de l miu coraçon?
Puls glaciares gilados de l’Eislándia i Scandinábia, ls berdes prados de l’Eirlanda, ou las florestas de la Germánia, quien sabe que poetas deixórun sous hinos a ressonar al lhargo de ls seclos, ou puls caminos de la Probença i de l’Eibéria cun sous cantares d’amor i d’amigo, ou pulas ilhas de l Japan zde siempre sous Bashô(s) a meter l tiempo i l mundo nesse milagre de palabras que son ls haiku(s). Puls zertos, pulas stepes, las muntanhas, ls mares, las florestas, seia de África, América i Ásia ou perdidas ilhas, siempre ls poetas arramórun ua poesie que a las bezes fui quedando i chegando até nós cumo de naide yá sendo, poesie an puro ser, sien poeta a que se agarre ou se colgue de sou nome. Antoce, cumo iba a ser possible scolher ende poeta se yá solo poesia inda rejiste i solo deilha l mundo depende para bibir?
Nien me dou al trabalho de ber que poetas ganhórun l prémio Noble i outros aparecidos, tantos fúrun ls que quedórun de fuora, tantos son ls que naide sabe quien son. I que me iba a a adelantrar saber que Paul Celan ganhou l prémio Noble se me bóndan sues rosas negras ou ls semitérios feitos nas nubres an foias cul fumo de ls crematórios nazis, el que nien chegou a ber las cacholicas que fazie sou redadeiro resfuolgo ne l Sena? I para quei quererie Whitman l prémio Noble se l dinheiro nien le darie para ua gillete que le cortara las sabidas barbas, ou a Dylan Thomas se siempre acabarie por boziar Do not go gentle into that good night? Quei le balerie a Federico García Lorca l prémio Noble contra ls sbirros de Franco ou l choro pul amigo Ignacio Sanchez Mejías, caído na arena a essas cinco de la tarde sien fin, ou mesmo a Antonio Machado enquanto porsor a sonhar un mundo puro cumo las nacientes de Douro, na sierra de Ourbion de sue Sória frie? I a Marina Tsvetaieva, haberie l Noble ampedido que sou tiu i sue filha fúran cundanadas por Staline ou que eilha mesma se finara, cansada de mundo? I a Frédéric Mistral adelantrou le algo ganhar l prémio Noble se nien assi la Fráncia respeitou la lhéngua oucitana de sue Mireille, que solo eilha le serbie para arramar sue alma i sue Provence? Ye berdade que l prémio Noble le dou jeito a muita giente, mas tamien ls académicos que lo dan há de ser giente houmilde de l sou pouco saber de l mundo, de l sou pouco saber las lhénguas, ou de sue eignorança de las poéticas calhadas i scundidas que por ende réinan. Quien serie you mais do que eilhes para scolher un poeta que fura antre todos ls mais, esse que ne ls jogos oulímpicos de la poesie ganharie mais medalhas de ouro, bien sabendo nós que ls ganhadores desses jogos de antigamente nun recebien mais que coronas de galhos d’oulibeira, mas éran sues cidades que le pagában a Píndaro(s), i a Baquílides i a outros poetas, que solo de ganhadores sabien bibir, para tornar eimortal un tal atleta. Que al menos l prémio noble seia cumo ua anilha que le pónen al páixaro de l poema i assi mos ajude a coincer lo an sou bolo, cumo se passou l anho atrasado cun esse para mi çcoincido Tomas Tranströmer, que tamien Lisboua i sous eilétricos i aljubes canta.
Ancarramélan-se ls nomes de ls poetas nas prateleiras de mius stantes cumo cumo piedras an pedredes de caminos sien fin, que bou andando i mais al camino de ls poemas miro que a las piedras de la parede. I an poemas nun scuolho solo un, que un bun ramo nun puode botar fuora flores guapas, mas nunca parar de apurfeiçar la arte de anramar todo l guapo i çfrente que mos diç, i diç l mundo, la bida, la muorte, l tiempo, ls ganhos i las perdas na cuntablidade de ls pequeinhos i passageiros dies. Farto me de l mesmo manjar a dada die, de modo que poder saltar antre poemas ye ua question de eiquelogie, de sanidade i de bun gusto. Solo ls poemas son guapos dun modo anfenito i sien nome, muito alhá ls poetas que ls fazírun, i cumo you ls respeito!, mas custa me siempre passar a sues bidas, essa huorta adonde l poema naciu i se fizo de maior, bien i nunca l squeço, mas de adonde un die saliu para quedar ne l cielo cumo streilha: que serie de nós cun un cielo dua streilha sola, se podemos crabiá lo de miles deilhas?
Eiqui stá porque nun sou capaç de scolher un poeta de que mais guste nien esso acho possible. De poemas, desses la fame nunca para de me crecer.